Mae bywyd wedi bod yn brysur dros yr wythnos ddiwethaf! Dwi ddim wedi cael cyfle i feddwl am ddim ond y gwaith. Ond neithiwr fe gefais gyfle i ymlacio ychydig wrth fynd i lansiad llyfr yn y Ganolfan Uwchefrydiau Cymraeg a Cheltaidd. Mae'r ganolfan yn canolbwyntio ar feysydd ymchwil penodol ac yn cyhoeddi ffrwyth yr ymchwil hwnnw. Un o'r meysydd ymchwil ar hyn o bryd yw Iolo Morganwg a'r traddodiad rhamantaidd yng Nghymru. Iolo wnaeth 'ail-ddarganfod' traddodiad y beirdd a 'ail-gynnull' yr orsedd wedi'r canrifoedd mudan ac fel derwydd dwi'n teimlo rhyw agosatrwydd tuag ato, er neithiwr roedd pawb yn pwysleisio ei fod e'n ddyn anodd! Mae'r llyfr newydd A rattleskull genius : the many faces of Iolo Morganwg yn gasgliad o ysgrifau gan wahanol ysgolheigion wedi ei seilio ar yr ymchwil i'r deunydd diddorol sydd ym mhapurau Iolo Morganwg yn y Llyfrgell Genedlaethol. Y golygydd yw cyfarwyddwr y Ganolfan Uwchefrydiau, GHJ.Yn ei gyflwyniad fe nododd GHJ rai o nodweddion Iolo gan bwysleisio ei radicaliaeth. Fe esboniodd hefyd fod y gyfres o lyfrau am Iolo, un o'r ffigyrau mwyaf hynod yn ein hanes diwylliannol, yn cael eu cyhoeddi yn Saesneg er mwyn sicrhau cynulleidfa ryngwladol iddo yntau.
Yn bendant mae'n haeddu ei le ar y map diwylliannol Ewropeaidd ond oherwydd rhagfarn, anwybodaeth a gwerthoedd imperealaidd mwyafrifol mae'n cael ei anwybyddu gan ysgolheigion a ddylai wybod yn well. Gobeithio'n fawr y bydd hynny'n newid gyda chyhoeddi'r llyfrau hyn. Efallai y buasai'n neis cael un gyfrol Gymraeg yn crynhoi'r ymchwil ac yn gorffen y gwaith a ddechreuwyd gan G. J. Williams yr holl flynyddoedd yn ôl. Des i i adnabod Iolo pan roedd cyfaill imi yn gwneud ymchwil i'w weithgarwch geiriadurol a thrwy waith G. J. Williams, ac wedyn ar ôl symud i fyw i gyffiniau Bro Morgannwg am ryw bedair blynedd. Fe fues i'n teithio'r ardal yn ymweld â llefydd yn gysylltiedig gydag ef gan gynnwys ei blwyf genedigol, Trefflemin neu Flemingston.
Rhagor o luniau o'r lansiad.
Tagiau Technorati: Iolo Morganwg | Gorsedd Beirdd Ynys Prydain | Y Ganolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd | Llyfrau.
