Mae'r llun hwn o Fangor yn dyddio o 1845 ac yn dod o'r Llyfrgell Genedlaethol ac yn rhan o Gasgliad Tirlun Cymru.
O'r diwedd mae'r amser wedi dod i feddwl o ddifrif am yr eisteddfod. Ddiwedd yr wythnos fe fyddwn ni'n cychwyn ar ein taith hir-ddisgwyliedig i'r "gogledd" er mwyn setlo ym Mangor am wythnos. Y tro diwethaf imi fod ym Mangor am gyfnod yn fwy na hanner diwrnod oedd yn 1978-1979 fel rhan o ymgyrch Undeb Myfyrwyr Colegau Bangor (neu, UMCB) am hawliau'r Gymraeg yn y Brifysgol. Roedd yn frwydr yn un yr oedd yn rhaid mynd i'r afael â hi, ac er iddi gael ei cholli mewn ffordd o siarad dwi'n cael yr argraff fod 'na ychydig fwy o siâp ar y Gymraeg ym Mhrifysgol Bangor, fel yr ydym i'w galw erbyn hyn, nag sydd yn Aberystwyth. Wrth gwrs, mae'n ddigon posib taw rhith yw'r cyfan a bod sefyllfa Bangor cynddrwg ag Aberystwyth bob tamaid.
Bryd hynny roedd gen i ffrind ysgol y astudio cerddoriaeth ym Mangor wrth yr enwog William Matthias. Byddai'n diflasu weithiau ar fywyd ym Mangor oherwydd gan bod cynifer o fyfyrwyr Cymraeg yn dod o Fôn, Arfon, Llŷn, Meirion a Dyffryn Conwy roedd y lle fel tref ysbryd ar y penwythnosau wrth i bawb fynd adre at eu rhieni. I rywun o Sir Benfro roedd dychwelyd mor aml â hynny yn anodd iawn. Roedd hi, a'r cwmni bach dethol oedd gyda hi'n gwmni o'r de, yn falch o gael cwmni unrhyw ymwelwyr dros y penwythnos, hyd yn oed rai o Aberystwyth.Felly dwi'n edrych 'mlaen i ddod i adnabod Bangor unwaith eto, neu i ddod i adnabod Bangor o'r newydd, gan ei bod hi'n bendant fod pethau wedi newid yno. Un peth sydd wedi hen ddiflannu yw'r enwog Caffi Deiniol - fe dreuliais i lawer o amser yno ddiwedd y 1970au. Diflannu hefyd wnaeth yr hen ysbyty C&A a chau wnaeth Coleg Bala-Bangor. Felly fe fydd digon i'w wneud wrth jyst gweld fydd sydd ar ôl o'r ddinas fel dwi'n ei chofio.
